Anders leren kijken is anders leren fotograferen.

We zijn opgegroeid in een wereld vol met beelden en zijn niet anders gewend dan ermee om te gaan. Binnen een microseconde kunnen we foto’s beoordelen op hun waarde; goed of fout, interessant of saai, mooi of lelijk etc. Op het moment dat je zelf gaat fotograferen is het logisch dat je je gaat verdiepen in fotografie. In het begin leer je de cameratechnieken en hoe je een goede of mooie foto maakt. Na een tijd kom je er achter dat dit het ook niet is, waardoor je gaat zoeken en o.a. op dit artikeltje uitkomt. 

Wat is een ‘goede' of ‘mooie' foto?

Hier lopen de meningen uiteen, maar het meest voorkomende antwoord gaat over foto’s die zijn afgeleid van de schilderkunst midden jaren 19e eeuw. De net uitgevonden fotografie werd destijds gezien als een registratie instrument en nam een aantal taken van de schilderkunst over waardoor schilders zich meer kunstzinnig konden ontwikkelen. Deze erfenis is waar veel fotografen zich mee bezighouden; het maken van schilderijtjes met compositie, gulden snede en esthetica. Dit is geen waardeoordeel en er is ook niks mis mee, maar fotografie is zoveel meer dan dat.

De functie van de BEELDtaal.

Vanaf de jaren ’60 van de 19e eeuw stonden de eerste pioniers op om een andere manier met fotografie om te gaan. Eind 19e en begin 20e eeuw zien we de eerste ontwikkelingen van vormtoepassingen die alleen voor fotografie gelden. Het medium komt uit de luiers en begint te kruipen en te lopen en wordt gedurende de 20e eeuw volwassen. Deze ontwikkeling heeft ons geleerd dat een goede foto niet ‘mooi’ hoeft te zijn en dat bijvoorbeeld ‘lelijk’ bewust kan worden ingezet om iets duidelijk te maken. Als je anders wil leren kijken om anders te leren fotograferen is het zaak om je bewust te worden van je conditionering over het beeld zoals we in het begin aangaven. Hoe kijk jij naar foto’s?

We geven een voorbeeld; als je naar onderstaande foto kijkt zul je waarschijnlijk je schouders ophalen. Waarschijnlijk denk je; wat moet ik hier mee, er staat toch niets op, wat een lelijke foto, wie maakt nou zoiets? 

New Topographics

Onderstaande foto van Frank Gohlke maakt deel uit van New Topographics, een fototentoonstelling uit 1975 in NewYork. Je ziet op de foto een industrieterrein. Alles wat je op de foto ziet heeft geen functie omdat er mensen ontbreken. Er is geen activiteit. Jouw perceptie vind de foto misschien saai, omdat je geconditioneerd bent zo te kijken, maar de foto als communicatie middel vertelt iets anders. Omdat je geen activiteit ziet staat alles op deze foto in z’n onderbroek. De pijlen wijzen maar ergens heen, de parkeervakjes zijn leeg, de borden staan voor joker etc. Je vraagt je af wie dat daar gebouwd heeft en waarom? Op deze manier van kijken heeft de foto zelfs humor en krijgt het een lading. Zo zie je dat jouw eigen perceptie je in de weg kan staan om foto’s te beoordelen. 

Anders leren kijken is anders leren fotograferen.

Foto: Frank Gohlke

Foto boven: Arold van der Aa

Wil je meer weten over inhoudelijke fotografie? Lees onze blogs, download ons Ebook, of schrijf je in bij ons BEELDlab. Ben je klaar voor de echte cursus? In september starten we weer op. Zorg dat je er op tijd bij bent, want vol is vol!

www.forumbeeldtaal.nl