Stephen Shore

Stephen Shore (1947 New York), groeide op in een omgeving waarin kunst en cultuur vanzelfsprekend waren. 

Als enige kind in een welgestelde Joodse familie werd hij omringd door mogelijkheden en ervaringen die zijn artistieke pad zouden vormen. Reizen naar Europa en bezoeken aan musea waren geen uitzonderingen maar eerder een integraal onderdeel van zijn jeugd. Een eenvoudige doka set, geschonken door een familielid op zesjarige leeftijd, werd zijn eerste kennismaking met de magie van de fotografie. De jonge Shore experimenteerde met het ontwikkelen en afdrukken, waarmee hij onbewust de eerste stappen zette in een artistieke reis die de fotografie zou verrijken en herdefiniëren.

American Photographs van Walker Evans

Zijn fascinatie voor het medium kreeg een diepere dimensie toen hij van een oom op tienjarige leeftijd het boek ‘American Photographs’ van Walker Evans kreeg, een werk dat zijn blik op fotografie zou vormen. Op de kostschool in Tarrytown werd hij gestimuleerd door de directeur en fotograaf William Dexter, die hem toegang gaf tot een donkere kamer. Hier, tussen de chemicaliën, maakte hij zijn eerste betekenisvolle beelden.

Museum of Modern Art

Op veertienjarige leeftijd toonde Shore een opmerkelijke mate van zelfvertrouwen door rechtstreeks contact op te nemen met Edward Steichen, destijds hoofd van de fotografie afdeling van het Museum of Modern Art. Tot zijn verrassing en vreugde kocht Steichen drie van zijn werken aan. Dit betekende het begin van een blijvende connectie met het museum, dat even later onder leiding van John Szarkowski zou uitgroeien tot een cruciale mentor in zijn ontwikkeling.

Factory van Andy Warhol

Maar Shore zocht zijn opleiding niet uitsluitend binnen de muren van instituties. Zijn nieuwsgierigheid en ondernemingszin brachten hem naar de ‘Factory’ van Andy Warhol, waar hij een insider werd in de hectische, experimentele wereld van de popart. Hier werd zijn camera een onopvallende getuige van de creativiteit en extravagantie die de studio doordrenkten. De Factory werd voor Shore een leerschool zonder grenzen; hij leerde het alledaagse te waarderen en de kracht van seriematige beelden te doorgronden. Toch voelde hij, na enkele jaren, de noodzaak om zijn eigen koers te bepalen.

Bij Andy Warhol’s ‘Factory’ leerde Shore de kracht van observatie en seriematigheid in fotografie. Hij zag hoe Warhol alledaagse beelden en herhaling gebruikte om betekenis te creëren. Shore begon te begrijpen hoe fotografie niet alleen documentair kon zijn, maar ook een manier om patronen en structuren in het dagelijks leven bloot te leggen. Daarnaast ontwikkelde hij een intuïtieve manier van werken: spontaan, met een focus op het moment en zonder zware artistieke pretentie. Dit beïnvloedde zijn latere projecten, zoals American Surfaces, waarin hij het alledaagse Amerika vastlegde in een snapshot-stijl.

American Surfaces en Uncommon Places

Vanaf 1972 begon Shore aan fotografische reizen door de Verenigde Staten, aanvankelijk met een eenvoudige Rollei-camera. Deze zwerftochten, waarbij hij het banale en het sublieme binnen de Amerikaanse cultuur vastlegde, leidden tot de baanbrekende series American Surfaces en later Uncommon Places. Met de overstap naar een 8x10-inch technische platencamera werd zijn benadering bedachtzamer, zijn beelden meer gecomponeerd, en zijn visie helderder. Shore was niet langer enkel een observator van het toevallige; hij werd een architect van het visuele landschap.

American Surfaces (1972-1973) introduceerde een nieuwe manier van kijken en fotograferen. In plaats van zorgvuldig gecomponeerde beelden koos Stephen Shore voor een snapshot-achtige stijl waarmee hij alledaagse taferelen vastlegde. Zijn onderwerpen zoals maaltijden, motel kamers, parkeerplaatsen en straatbeelden leken banaal, maar juist daarin lag de kracht van het project. Shore vond schoonheid in het gewone en gebruikte felle kleuren in een tijd waarin zwart-witfotografie de norm was. Zijn beelden kregen zo een directe, moderne uitstraling. De foto’s waren geen op zichzelf staande kunstwerken, maar deel van een groter geheel waarin patronen en herhalingen een gevoel van tijd en plaats opriepen. De snapshot-stijl, beïnvloed door amateurfotografie, daagde de traditionele kunstfotografie uit en inspireerde fotografen als Nan Goldin en Wolfgang Tillmans. American Surfaces legde zo de basis voor hedendaagse documentaire- en straatfotografie en veranderde voorgoed de manier waarop het alledaagse in beeld werd gebracht.

In tegenstelling tot American Surfaces, waarin hij snapshots maakte met een kleinbeeldcamera, koos Shore voor zijn volgend project ‘Uncommon Places’ (1973-1981) voor een grootformaat 8x10-inch technische camera. Dit resulteerde in haarscherpe, gedetailleerde beelden waarin elke lijn, kleur en structuur zorgvuldig gecomponeerd is. Zijn foto’s tonen ogenschijnlijk gewone plekken zoals straten, motels, benzinestations en voorsteden met een bijna schilderachtige precisie. Shore wist het alledaagse een monumentale uitstraling te geven zonder het te verheerlijken. Hij gebruikte kleur als een essentieel onderdeel in zijn foto’s, in een tijd waarin kleurenfotografie nog niet volledig werd geaccepteerd in de kunstwereld. Het project beïnvloedde generaties fotografen, zoals Andreas Gursky tot Alec Soth, en bewees dat het alledaagse landschap een krachtig en betekenisvol onderwerp kon zijn binnen de kunstfotografie.

Netwerk

Shores fotografische werk en professionele succes werden ongetwijfeld beïnvloed en ondersteund door zijn vriendschappen met veel belangrijke naoorlogse kunstenaars. Zijn relaties bij de Factory, MoMA en het Metropolitan Museum hadden zich ontwikkeld tot een netwerk met o.a. Ed Ruscha, Dennis Oppenheim, Christo, Garry Winogrand en Lee Friedlander.

New Topographics

Zijn werk vond erkenning in de invloedrijke tentoonstelling New Topographics (1975), waarin hij samen met andere fotografen als Robert Adams en Lewis Baltz een nieuwe kijk op het Amerikaanse landschap presenteerde. Geen romantische vergezichten of idyllische taferelen, maar stedelijke randen, parkeerplaatsen en wegrestaurants; het alledaagse werd het onderwerp van de kunst.

New Topographics: Photographs of a Man-Altered Landscape (1975) was een baanbrekende tentoonstelling die de manier waarop landschapsfotografie werd benaderd volledig veranderde. Voor Stephen Shore betekende deze tentoonstelling niet alleen erkenning, maar ook een bevestiging van zijn artistieke visie. Wat New Topographics bijzonder maakte, was de focus op het door de mens gevormde landschap. In plaats van idyllische natuurbeelden presenteerden Shore en zijn collega’s een nuchtere en objectieve blik op stedelijke randen, industriële gebieden en alledaagse architectuur. Shore’s bijdrage aan de tentoonstelling sloot hier naadloos op aan. Zijn foto's, vaak gemaakt tijdens zijn reizen door de VS, legden gewone plekken vast in kleur en met een goed oog voor context en de betekenis van objecten in het openbare landschap.

The Nature of Photographs

Zijn bijdrage aan de fotografie bleef zich verder ontvouwen, niet alleen door zijn artistieke productie, maar ook door zijn rol als docent. Sinds 1982 leidt hij het fotografie programma van het Bard College, waar hij met een scherpe pedagogische visie een nieuwe generatie fotografen vormt. Zijn onderwijs is net zo zorgvuldig opgebouwd als zijn composities: een nadruk op technische beheersing, een geleidelijke introductie in kleur en digitale technieken, en een filosofie waarin observatie en reflectie centraal staan. Zijn invloed strekt zich uit tot ver buiten het klaslokaal, en zijn boek ‘The Nature of Photographs’ geldt als een ‘must have’ gids voor iedere beeldmaker.

The Nature of Photographs (1998) is een uniek en toegankelijk boek over de essentie van fotografie. Shore richt zich op hoe we foto’s waarnemen en begrijpen. Wat dit boek bijzonder maakt, is de manier waarop hij complexe fotografische principes simpel en helder uitlegt. Hij bespreekt hoe een foto werkt op drie niveaus: als fysiek object, als afbeelding van de werkelijkheid en als zelfstandig fenomeen. Met zorgvuldig gekozen voorbeelden, van klassieke meesters tot hedendaagse fotografen, laat hij zien hoe bepaalde elementen de kijkervaring beïnvloeden. Shore schrijft in een directe, bijna filosofische stijl, zonder jargon, waardoor zowel beginnende als ervaren fotografen er inspiratie uit kunnen halen. Het boek is niet alleen een gids voor beter fotograferen, maar ook een uitnodiging om bewuster te kijken naar de wereld om ons heen.

Visionaire perceptie

Stephen Shore heeft brede erkenning gekregen voor de manier waarop zijn werk documentaire- en landschapsfotografie verder heeft gebracht dan het monumentale en nieuwswaardige en richting verkenningen van het alledaagse leven en de emoties waarmee mensen kijken. De afgelopen jaren is hij blijven innoveren en heeft hij nieuwe vormen van straatfotografie, portretten en de mogelijkheden van digitale camera's onderzocht. Kleur werd verguisd door de verbinding met commerciële activiteiten, geassocieerd met reclame en de kiekjes die toeristen maakten tijdens hun vakantie. Shore, en anderen die rond dezelfde tijd werkten, waaronder William Eggleston, Joel Sternfeld en Richard Misrach, gebruikten kleur om diepte en complexiteit aan zijn beelden toe te voegen. Daarmee stelden ze de gevestigde regels van de discipline en het onderscheid tussen de momentopname en beeldende kunst ter discussie.

Modern Instances (2020) van Stephen Shore is een bijzonder boek omdat het niet alleen een terugblik is op zijn eigen fotografische carrière, maar ook een diepgaande reflectie op de kunst van het kijken en fotograferen. In dit werk combineert Shore autobiografische verhalen, theoretische inzichten en visuele analyses, waardoor het zowel persoonlijk als leerzaam is.Wat het project uniek maakt is Shores vermogen om zijn jarenlange ervaring en kennis op een toegankelijke en inspirerende manier te delen. Hij bespreekt niet alleen zijn eigen werk, maar ook de bredere context van fotografie, kunstgeschiedenis en perceptie. Door anekdotes, filosofische beschouwingen en visuele voorbeelden met elkaar te verweven, nodigt hij de lezer uit om fotografie op een nieuwe manier te benaderen.Modern Instances is geen standaard fotoboek, maar een rijke verzameling gedachten en observaties die zowel fotografie liefhebbers als kunstenaars en denkers aanspreekt. Het laat zien hoe fotografie een voortdurende dialoog is tussen zien, vastleggen en begrijpen.

Stephen Shore geeft waardevolle informatie over zijn werk tijdens zijn 50-jarige retrospectief in het MoMA in New York. Hij heeft het niet alleen over de inhoud van zijn series, maar ook over zijn experimenten met het medium zelf.  “I was photographing every meal I ate, every person I met, every waiter or waitress who served me, every bed I slept in, every toilet I used.” Stephen Shore benaderde het landschap als een straatfotograaf, portretteerde bankdirecteuren met een Mickey Mouse-camera, nam snapshots met een 8x10’ en maakte een roadtrip-fotoserie die de fotografische conventies destijds niet begrepen. Het spreekwoordelijke 'buiten de randen kleuren' loopt als een rode draad door zijn werk en dit maakt het eindeloos fascinerend. Wie zijn werk saai vind, ziet enkel de oppervlakte. Maar wie zijn inhoud begint te zien, wacht een kleurrijke braintrip...

Wil je meer weten over inhoudelijke fotografie? Lees onze blogs, download ons E-book of schrijf je in bij ons BEELDlab. Ben je klaar voor de echte cursus? In september starten we weer op.