Tony Ray-Jones (1941–1972) was een Britse fotograaf die, ondanks zijn korte leven, de documentaire fotografie ruimschoots beïnvloedde.
Scherp oog voor het absurde
Zijn werk ademt humor, ironie, en een scherp oog voor het absurde in het alledaagse. Ray-Jones wilde de unieke charme en het eigenaardige karakter van het Britse leven vastleggen, voordat deze zou verdwijnen in de modernisering en het groeiende Amerikaanse culturele overwicht.
Picnic at Glyndebourne (1967) is een sterk voorbeeld hoe fotografie cultuur kan oproepen. De foto toont een keurig gekleed stel dat statig zit te picknicken in het gras, omringd door nieuwsgierige koeien. Die onverwachte mix van opera-elite en het boerenleven is wat de foto zo krachtig maakt. Ray-Jones speelt hier subtiel met contrasten: klasse, traditie en absurditeit vloeien moeiteloos samen in één beeld. Met humor en compassie laat hij zien hoe eigenaardig, en tegelijk herkenbaar, het gedrag van mensen kan zijn.
Antropologische observaties
Zijn foto’s zijn meer dan simpele registraties; ze zijn bijna antropologische observaties, vaak gemaakt op volksfeesten, stranddagen, kermissen en hondenshows. Met zijn Leica op zak dwaalde hij door een Engeland vol verkleedpartijen, rare rituelen en kleurrijke types. Hij legde het leven vast zoals het zich ontvouwde: chaotisch, ontroerend, absurd en eerlijk.
Derby Day, Epsom (1967) is een momentopname van het Britse toneel. De paardenrennen op Epsom Downs trekken elk jaar een bonte stoet aan bezoekers, van aristocraten in hoge hoeden tot gezinnen met opvouwbare stoeltjes en picknickmanden. Ray-Jones weet dit samenspel van klassen, gewoonten en absurditeiten met een scherp oog en lichte spot vast te leggen. Wat de foto zo goed maakt is de sterke context-framing. Elk detail, de blik van de man, het bedelend hondje, het woord ‘Take’ , het paard en de vrouw, draagt bij aan het grotere verhaal.
Voelen met zijn camera
Een bepalend moment in zijn artistieke ontwikkeling was zijn verblijf in de Verenigde Staten, waar hij studeerde aan Yale en inspiratie vond bij straatfotografen als Joel Meyerowitz en Garry Winogrand. Onder begeleiding van de legendarische artdirector Alexey Brodovitch leerde hij de kracht van spontaniteit en scherpte. Hier leerde hij niet alleen kijken, maar ook voelen met zijn camera.
Trooping the color-1967
England by the Sea
Toen hij in 1965 terugkeerde naar Engeland, besloot hij het Britse leven te documenteren vóórdat het zou vervagen. Dit leidde tot het project England by the Sea, dat na zijn dood zou uitgroeien tot het boek A Day Off (1974). Hoewel uitgevers zijn werk aanvankelijk afwezen als "te exotisch" of "oninteressant", bleek zijn manier van kijken tijdloos.
Wimbledon-1967
Ray-Jones’ stijl had een unieke mix; “Zijn foto's doen soms denken aan de scherpe observaties van George Orwell, de humor van de Marx Brothers en de visuele flair van Fellini” zei Martin Parr eens.
Bacup Coconut Dancers-1968
Zijn invloed reikte ver en blijft voortleven. Martin Parr beschouwt hem als een sleutelfiguur in zijn ontwikkeling. Parr liet zich inspireren door Ray-Jones’ gevoel voor timing, en zijn vermogen om het absurde en het betekenisvolle in één beeld te vangen.
Ondanks zijn vroege dood aan leukemie op 31-jarige leeftijd, leeft zijn werk voort in tentoonstellingen, publicaties en in het geheugen van de fotografie. Zijn archief wordt bewaard in het National Media Museum in Bradford.
Dit nieuwe fotoboek is een eerbetoon aan Tony Ray-Jones, samengesteld door Martin Parr. Ter gelegenheid van een tentoonstelling in de Martin Parr Foundation dook Parr opnieuw in Ray-Jones’ archief. Tijdens het herbekijken van de originele contactvellen in 2012 ontdekte hij een schat aan ongepubliceerde beelden. Deze foto’s worden in dit boek getoond naast Ray-Jones’ bekend werk.
Wil je meer weten over inhoudelijke fotografie? Lees onze blogs, download ons E-book of schrijf je in bij ons BEELDlab. Ben je klaar voor de echte cursus? In september starten we weer op.
