Luigi Ghirri (1943-1992) was een (buitengewone) fotograaf, schrijver en curator. Hij wordt beschouwd als de belangrijkste Italiaanse fotograaf van de 20e eeuw. Zijn foto's zijn af en toe humoristisch en vaak geworteld in de kunstgeschiedenis.
New Topographics
Ghirri's landschappen lijken verwant met New Topographics maar hebben een unieke surrealistische ondertoon en verkennen het onbekende, de spirituele en immateriële wereld van de alledaagsheid. Fotografie was voor Ghirri een vorm van poëzie en een communicatiemiddel, een mentale omgeving waar gebieden elkaar kruisen en beïnvloeden. Een vriend van Ghirri beschreef hem als “een thuiswerkende astronaut”.
Ghirri bracht zijn jeugd in Italië in de jaren ’50 en ’60 door, in een tijd van economische groei en culturele transitie. Hij studeerde als landmeter en grafisch ontwerper en begon begin jaren zeventig in het weekend foto's te maken. Hij bedacht projecten en thema's terwijl hij door de straten, de pleinen en de buitenwijken van Modena zwierf. Hij fotografeerde de buitenwereld zonder er commentaar op te geven. Nieuwe vormen van huisvesting, vrije tijd en reclame maar ook kitsch, objecten die geladen zijn met verlangens, dromen, collectieve herinneringen, ramen, spiegels, sterren, palmbomen, atlassen, globes, boeken, musea en mensen gezien door middel van beelden.
Ghirri deelde een interesse voor literatuur, grafische borden en muurschilderingen met Walker Evans, van wie hij beweert sterk beïnvloed te zijn. Daar waar Evans de (nog niet bestaande) popart opzocht, verkende Ghirri het metafysische. De aantrekkingskracht en glamour van reizen, werden snel gepromoot door de eveneens opkomende reclame- en marketingindustrieën. Over deze periode schreef Ghirri: "De werkelijkheid wordt getransformeerd tot een kolossale foto, en de fotomontage bestaat al: het wordt de echte wereld genoemd."
Kodachrome
Het boek; Kodachrome
Meteen begon zijn werk internationale aandacht te trekken. De jaarlijkse Photography Year Edition van Time-Life Magazine in 1975 koos hem als ‘Discovery of the Year’. In 1977 richtte Ghirri samen met zijn vrouw een uitgeverij op, Punto e Virgola. De uitgeverij promootte de Italiaanse fotografische cultuur, publiceerde monografieën, en onderwees een publiek dat weinig kennis had van fotokunst. In 1979 publiceerde hij zijn eerste fotoboek; ‘Kodachrome.’
In Bastia (Kodachrome) fotografeert Ghirri een zandkleurige muur, die het frame van links naar rechts vult, zonder context. In het bovenste derde deel van de afbeelding zijn de randen van een cruiseschip en de grijsblauwe lucht zichtbaar. Op het eerste gezicht lijkt het erop dat dit cruiseschip langs de muur vaart, maar bij een tweede blik zie je de valsheid van de afbeelding: het zijn de resten van een poster. Ghirri beschrijft zijn foto's van foto's als een "moment van gespiegelde afrekening, waarin de twee afbeeldingen elkaar opheffen, en zo de materiële aard van de fysieke wereld benadrukken."
Ghirri was overtuigd dat de kijker verder moest kijken dan de foto, verder dan het kader, om na te denken over de ruimte die niet werd gepresenteerd. Waar verwijderde ruimte de plek is waar het beeld nieuwe betekenissen krijgt. Misschien wijst dit op Ghirri's fixatie op kaarten, rasters, atlassen en encyclopedieën. Een kaart toont een heel gebied, maar nooit de details. Het vertegenwoordigt zonder identiek te zijn: net als een foto.
Door mensen van achteren in beeld te brengen die een landschap, een monument of een route bekijken, versterkt hij het gefotografeerde onderwerp. De mensen op de voorgrond lijken door de tinten van hun kleding en hun haar op te gaan in dit ‘kartonnen’ landschap en bestaan alleen als beeld. Het vinden van de weg wordt een denkbeeldige reis van de waarnemer die aan de fotografische opname is ontsnapt.. (Salzburg 1977)
In de jaren 80 begon Ghirri Italiaanse landschappen te fotograferen en werd hij uitgeroepen tot een van de belangrijkste Italiaanse auteurs in de geschiedenis van de fotografie van de 20e eeuw. Zijn opmerkelijke beelden met een literair sausje, brachten hem verschillende projecten. In 1984 cureerde hij Viaggio in Italia (Italiaanse reis); een fototentoonstelling over Italië en het was een mijlpaal in de geschiedenis van de hedendaagse Italiaanse fotografie. In 1989 publiceerde hij Il Profilo delle Nuvole, met eigen werk en wordt beschouwd als zijn grootste prestatie. Hij exposeerde in heel Italië tijdens zijn relatief korte leven.
Deze foto; Riviera Romagnola-1984 laat op de voorgrond een buiging zien waardoor het landschap als een 'panorama Mesdag' wordt voorgesteld. Ghiiri speelt met het perspectief zodat de werkelijk een mentale interpretatie wordt.
Sinds 2013 begon zijn werk weer de erkenning te krijgen met een groot retrospectief in Rome en een tentoonstelling op de Biënnale van Venetië. Luigi Ghirri wordt als kunstenaar geprezen voor het vestigen van het belang van kleurenfotografie als artistiek medium maar ook voor het avontuur in de wereld van gedachten en zienswijze dat onze volwassenen kennis verzoent met de fantastische wereld van onze kindertijd.
Wil je meer weten over inhoudelijke fotografie? Lees onze blogs, download ons E-book of schrijf je in bij ons BEELDlab. Ben je klaar voor de echte cursus? In september starten we weer op.
