Joe Deal was een fotograaf met visie, invloed en verbeeldingskracht.
Joe Deal (1947–2010) had een scherpe blik, rustige precisie en subtiele humor die de veranderende Amerikaanse landschappen wist vast te leggen. Geboren in Topeka, Kansas, begon hij zijn artistieke reis met grafisch ontwerp, maar vond al snel zijn roeping in de fotografie. Na studies aan het Kansas City Art Institute en de University of New Mexico, begon hij zijn carrière bij het George Eastman House in New York, een plek die bepalend zou worden voor zijn latere werk.
New Topographics
In 1975 brak Deal door met de legendarische tentoonstelling New Topographics: Photographs of a Man-Altered Landscape. Hierin werd afstand genomen van romantische natuurfotografie, ten gunste van een meer objectieve blik op een door mensen gevormd landschap. Deal speelde een dubbele rol: als deelnemer én als tentoonstellingsdirecteur hielp hij de visie van curator William Jenkins vormgeven. Zijn beelden waren essentieel voor de vernieuwende toon van de tentoonstelling.
Deal werkte met een vierkant kader en richtte zijn camera op de nieuwbouw en bouwplaatsen van Albuquerque, New Mexico. Vanaf de heuvels net buiten de stad liet hij bewust de horizon weg. Wat overbleef, waren foto’s die leken op lappenkaarten van textuur en structuur: opritten, lege percelen, grillige struiken en rechte asfaltwegen. Doordat hij het landschap als het ware platdrukte, kregen de beelden iets van kaarten, of satellietfoto’s. Het oog dwaalt, speurend naar patronen en sporen van ingrijpen. Soms verraden de nette lijnen van struiken of rotsen de invloed van de mens. Tussen de bouwplekken verschijnen hopen puin, als restanten van plannen die halverwege zijn opgegeven. Met zijn rustige, maar scherpe blik liet Deal zien hoe de woestijn vorm krijgt, of verliest, door menselijke groei. Zijn foto's nodigen uit tot reflectie: over ruimte, ritme, verspilling en wat we achterlaten in het landschap.
California Museum of Photography
In 1977 verhuisde Deal naar Californië om aan de University of California, een fotografie opleiding op te zetten. Hier ontwikkelde hij niet alleen een sterk onderwijsprogramma, maar hielp hij ook bij de oprichting van het California Museum of Photography. Zijn werk als docent liet diepe sporen na; veel van zijn studenten groeiden uit tot invloedrijke fotografen, die zijn benadering als leidraad zagen in hun eigen praktijk.
Deal bleef in zijn werk trouw aan de kern van New Topographics. In series als The Fault Zone legde hij de broze verhouding vast tussen mens en natuur. Hij fotografeerde de San Andreas breuklijn met een oog voor detail én een zekere poëzie, waarbij hij de harde feiten van het landschap combineerde met een existentiële ondertoon. Zijn beelden tonen huizen op brokkelige hellingen, heggen en hekken die de natuur willen temmen, maar waarin altijd iets van wildheid doorschemert.
De serie The Fault Zone legt Deal een verbinding tussen de natuur, geologie en menselijke ingrepen. Het werk is geïnspireerd door de San Andreasbreuk, een van de meest bekende geologische verschijnselen in de Verenigde Staten, die de veranderingen in het landschap van Californië voortdurend beïnvloedt. Deal maakt gebruik van de breuklijn als metafoor voor de scheuren in het menselijke begrip van het landschap. Hij toont hoe het verstoorde, vaak geabstraheerde landschap reflecteert op de spanningen tussen natuur en menselijke ontwikkeling. Door zijn foto's te kaderen vanuit een hoger perspectief, creëert hij een gevoel van afstand en observatie, wat de kijker uitnodigt om na te denken over de onvermijdelijke interactie tussen mens en natuur.
Terug naar zijn roots
Ook later, met series als West and West: Reimagining the Great Plains, keerde hij terug naar zijn roots. Deze foto's zijn stil, bijna meditatief, maar bevatten een diepe reflectie op het landschap van zijn jeugd. Het zijn observaties van een fotograaf die zijn medium tot in de puntjes beheerst.
West and West: Reimagining the Great Plains, gefotografeerd tussen 2005 en 2007, is een serie die de herinneringen van Joe Deal aan zijn jeugd in Topeka, Kansas, vastlegt. Als kind reed hij vaak westwaarts naar familie, en het uitzicht op de uitgestrekte graslanden van het Amerikaanse Westen bleef hem bij. In deze serie gebruikt Deal een consistent vierkant formaat, gesplitst door de horizon, waardoor de beelden eindeloos lijken en de oneindigheid van het landschap suggereren. Hoewel de serie lijkt af te wijken van Deals eerdere werk, waarin de impact van menselijke ontwikkeling centraal stond, blijft het een voortzetting van zijn thema’s. Deal fotografeert de Great Plains zoals hij zich het herinnert, zonder moderne invloeden zoals wegen of hekken. Zijn werk nodigt uit om het landschap opnieuw te zien, niet zoals het is, maar zoals het ooit was.
Academische functies en kunstwereld
Naast zijn artistieke werk vervulde Deal ook academische functies, onder meer aan de Rhode Island School of Design en Washington University. Hij werd gerespecteerd als bestuurder, docent én maker. Zijn bijdragen aan de fotografie reiken van tentoonstellingsruimte tot collegezaal, van het westen van Amerika tot de internationale kunstwereld.
Wil je meer weten over inhoudelijke fotografie? Lees onze blogs, download ons E-book of schrijf je in bij ons BEELDlab. Ben je klaar voor de echte cursus? In september starten we weer op.
