Berenice Abbott was een fotograaf die vooral bekend was om haar fotografische documentatie van New York in de late jaren ’30 en om haar behoud van het werk van Eugène Atget.
Abbott studeerde kort aan de Ohio State University voordat ze in 1918 naar New York City verhuisde, waar ze vier jaar lang zelfstandig beeldhouwkunst en tekenen onderzocht. Ze zette deze bezigheden een tijdje voort in Berlijn en werkte vervolgens van 1923 tot 1935 als assistent in de doka van de Amerikaanse dadaïstische en surrealistische kunstenaar Man Ray in Parijs. In 1925 richtte Abbott haar eigen fotostudio op in Parijs en maakte ze verschillende bekende portretten van expats, kunstenaars, schrijvers en aristocraten.
Op dit portret staart Eugène Atget, met een wat verbijsterde uitdrukking op zijn gezicht, in de camera. De oude Franse fotograaf presenteert zichzelf formeel gekleed in een pak en stropdas onder een dikke donkere overjas en in zijn rechterhand, houdt hij een bril vast. Het is de persoonlijke interactie tussen Abbott en Atget die het eigenlijke onderwerp van dit portret, gedeeltelijk onthuld in Atgets gezichtsuitdrukking.
Dit portret is belangrijk omdat Abbott de enige fotograaf was die een formeel portret van Atget heeft gemaakt. Abbott beschouwde Atget als "...de belangrijkste voorloper van de hele moderne fotografische kunst."
Abbot zag Atgets foto's in Rays studio en ze begon Atget regelmatig te bezoeken. Abbott kocht zijn foto's wanneer ze maar kon en overtuigde hem uiteindelijk om in haar studio voor een foto te poseren. (zie boven) Slechts een jaar voor Atgets dood benaderden een paar leden van de surrealistische beweging Atget om een van zijn foto's te gebruiken als cover van hun tijdschrift, La Révolution Surréaliste. Ze genoten van de dromerige kwaliteiten van zijn fotografische stijl en van zijn onderwerpen. Hoewel Atget akkoord ging, wilde hij niet dat de foto's aan hem werden toegeschreven, omdat hij geloofde dat zijn foto's slechts documenten moesten zijn, geen kunstwerken. Atget kreeg in zijn rol als kunstenaar niet veel erkenning in zijn leven. In plaats daarvan werden zijn foto's verzameld en gebruikt door beroemde Franse schilders als Maurice Utrillo, Georges Braque en André Derain.
In juni 1926 stierf Atgets vrouw, Valentine. Atgets gezondheid ging achteruit tot hij in 1927 overleed. Abbott kocht de rest van Atgets archief, dat in totaal ongeveer 5000 afdrukken en 1300 negatieven telde, en werkte aan de promotie van zijn afbeeldingen bij de eigenaar van een galerie in New York, Julian Levy. Het andere deel van zijn werk werd aan de Commission des Monuments Historiques gegeven. Toen Abbott terugkeerde naar Amerika, ging ze aan de slag om ervoor te zorgen dat Atgets foto's door een groter publiek konden worden gezien. Ze catalogiseerde alle platen en afdrukken die ze van Atget bezat en hoopte een boek over zijn werk te publiceren. Ze selecteerde foto's voor verschillende reizende tentoonstellingen. Ondertussen begonnen Franse tijdschriften in Europa zijn elegante foto's van architectuur op te pikken en zijn werk werd gepubliceerd in Le Crapouillot en L'Art Vivant. In 1930 werd Abbotts boek over Atget gepubliceerd, simpelweg Atget genaamd. Zijn beelden werden erkend als kunstwerken en als een levenslange toewijding om alles te documenteren wat Parijs heeft verloren door haar nieuwe opbouw.
Atgets stijl van fotograferen leefde voort in Abbotts fotografie van New York met daaropvolgende museumtentoonstellingen waarin Atgets Parijs en Abbots New York werden vergeleken. Uiteindelijk, na vele jaren van het promoten van Atgets fotografie, verkochten Levy en Abbott hun archief aan het Museum of Modern Art. Onder leiding van conservator John Szarkowski werd Atgets reputatie als een baanbrekende Franse fotograaf gevestigd.
Foto: Eugène Atget-Parijs 1900
Foto: Berenice Abbott-New York 1936
Wil je meer weten over inhoudelijke fotografie? Lees onze blogs, download ons E-book of schrijf je in bij ons BEELDlab. Ben je klaar voor de echte cursus? In september starten we weer op.
www.forumbeeldtaal.nl
