Tina Barney

Tina Barney, geboren in New York, ontdekte haar passie voor fotografie in de jaren '70 tijdens een fotocursus in Sun Valley, Idaho. 

Wat begon met eenvoudige zwart-witfoto’s van haar familie veranderde al snel in een indrukwekkende carrière. In 1981 stapte ze over op kleurenfilm en een grote 4x5 inch camera. Met dit nieuwe medium begon ze de weelderige interieurs van haar familie en vrienden vast te leggen. Deze grootschalige, zorgvuldig geënsceneerde beelden legden niet alleen de fysieke omgeving vast, maar ook de subtiele dynamiek van relaties en tradities. In de 40 jaar sindsdien is ze internationaal bekend geworden om haar levendige portretten van haar intimi, en ook van Europese aristocraten en beroemdheden allemaal ingelijst in hun eigen milieus. Deze theatrale tableaus knetteren van veelzeggende gebaren, micro-expressies en visuele spanningen die zowel humoristisch als psychologisch zijn.

In een tijdperk waarin straatfotografie van Garry Winogrand en Lee Friedlander regeerde, zwierf Barney door de geïsoleerde wereld van oud geld die ze het beste kende. Haar foto's in "The Beginning" bieden openhartige beelden van vrije tijd in het zwembad, op de golfbaan, in het waterpark, in de kunstgalerie. Ze sneed de hoofden van drie mannen af op een bruiloft, en richtte zich op hun vergelijkbare kleding en handgebaren in een zwart-witfoto uit 1977, "The Suits."

Op ‘Waterslide in Fog’ (1979) zien we jongeren op een sombere dag naar de camera stromen voor hun beurt in de slangenbaan. “Ze zouden net zo goed in de rij kunnen staan voor de apocalyps. Er is iets heel tragisch aan deze mensen die in de rij gaan staan,” zei Barney zelf over de foto. 

Barney’s werk uit de jaren 80 richtte zich vooral op haar eigen wereld: de hogere middenklasse aan de Amerikaanse oostkust. Dit was haar overstap in 1981 naar de 4x5 camera op statief. De fotoprints bleven scherpe details behouden, zelfs als ze tot bijna levensgroot worden vergroot. Hierdoor kregen de kijkers het gevoel dat ze middenin de scène stonden. Haar foto’s waren intiem, vertrouwd, soms confronterend en ironisch en niet gemakkelijk te doorgronden. De zelfverzekerde, welgestelde onderwerpen keken vaak rechtstreeks de camera in, waardoor een ongemakkelijk spanningsveld ontstond tussen bewondering en vervreemding. 

‘Sunday New York Times’ in 1982, is een van haar beroemdste afbeeldingen. Daarop verzamelt een grote familie zich informeel rond een ochtendtafel bezaaid met de krant. Lezend, pratend, dagdromend, lijken ze zich niet bewust van Barney  die in een hoek met haar nieuwe camera onder een zwarte doek, instructies probeert door te geven. Later dat jaar rolde Barney deze en een andere foto op en trok naar het Museum of Fine Arts in Houston, in de hoop op een audiëntie bij de fotografie conservator Anne Tucker, hoewel Barney geen afspraak had. Tucker, inmiddels gepensioneerd, herinnerde zich dat ze Barney had uitgenodigd op haar kantoor, waar ze haar foto's op de grond uitvouwde. “Het was anders dan alles wat ik tot dan toe had gezien, die combinatie van kleur, snapshot gehalte en groot formaat,” zei Tucker.

“Ik wilde dat mensen het soort jurk, het soort gordijn konden zien. Die details fascineerden mensen. Ik vergelijk het met toen het publiek voor het eerst de tv-serie Dallas zag, toen ze gefascineerd waren door een wereld die ze niet kenden. Het is zo opvallend en ontwapenend om geconfronteerd te worden met een groot afgedrukt familieportret. Mijn moeder was een geweldige kunstenaar. Het feit dat mijn foto's over families gaan, is een soort moederlijkheid.”

In de daaropvolgende jaren breidde Barney haar onderwerpkeuze uit. Met een 8x10 camera begon ze ook vreemden in openbare ruimten te fotograferen en experimenteerde ze met naaktfotografie en verwijzingen naar kunstgeschiedenis. Haar foto’s bleven echter een constante psychologische spanning uitstralen. Ze verweefde alledaagse scènes met onverwachte elementen, waardoor de kijker werd uitgedaagd om dieper te kijken.

Haar foto’s zijn overduidelijk esthetisch. Met een formaat van 120 x 150 cm. nodigen ze de kijker uit om de vaak kitscherige rijke details te verkennen: glanzend porselein, weelderige stoffen en luxueus meubilair. Tegelijkertijd tonen ze de spontane chaos van het familieleven met een psychologische ondertoon.

Barney heeft zich altijd verzet tegen de interpretatie dat haar werk alleen over rijkdom gaat. Voor haar draait het om familie, om de manier waarop mensen met elkaar verbonden zijn binnen tradities en rituelen. Toch is het onmogelijk de invloed van haar achtergrond te negeren. Haar foto’s weerspiegelen niet alleen een persoonlijke wereld, maar geven ook een glimp van de materiële cultuur en sociale dynamiek van een bevoorrechte klasse.

‘The Europeans’ bestaat uit 21 foto's gemaakt tussen 1996 en 2004. Barney reisde naar Oostenrijk, Engeland, Italië, Spanje, Frankrijk en Duitsland met haar grootformaat camera, flitsapparatuur en assistenten. Met de hulp van vrienden en curatoren die introducties verzorgden, kreeg Barney toegang tot de inner circle van de elite van de oude wereld. 

Met haar werk wist Tina Barney de kloof tussen kunst en commercie te overbruggen. Haar stijl, waarin spontaniteit en precisie samensmelten, blijft aanspreken. In een tijd waarin beelden van luxe en schoonheid ons via sociale media omringen, blijft Barney’s werk een krachtig venster op de complexe relatie tussen status, familie en de kunst van het kijken.

The Entrance Hall-1996 

Wil je meer weten over inhoudelijke fotografie? Lees onze blogs, download ons E-book of schrijf je in bij ons BEELDlab. Ben je klaar voor de echte cursus? In september starten we weer op. Zorg dat je er op tijd bij bent, want ze raken vol.