Picturalisme was een internationale beweging die de esthetische fotografie representeerde tussen ongeveer 1890 en 1914.
Het bereikte zijn hoogtepunt in het begin van de 20e eeuw, voordat het geleidelijk verdween na de Eerste Wereldoorlog. Pictorialisten stelden schoonheid en compositie boven het maken van een registratie en streefden ernaar om fotografie op hetzelfde niveau te brengen als schilderkunst. Fotografie werd uitgevonden in de late jaren 1830 en werd beschouwd als een manier om puur wetenschappelijke en representatieve beelden op te leveren. Dit begon te veranderen vanaf de jaren 1850 toen voorstanders, ook schilders, ervan overtuigd waren dat fotografie ook artistiek kon zijn.
Foto: Hill & Adamson
De vader van de picturale fotografie
Vroege fotografen zoals Hill & Adamson en Julia Margaret Cameron, hadden een grote invloed op de ontwikkeling van het picturalisme. Hill, een succesvol schilder van romantische landschappen, werkte tussen 1843 en 1847 samen met Adamson, een fotograaf en drukker, om meer dan 1500 portretten te maken van mensen in Newhaven, een klein Brits vissersdorp. De portretten werden door sommige critici uit die tijd vergeleken met die van Rembrandt. Alfred Stieglitz noemde Hill later "de vader van de picturale fotografie" en presenteerde zijn en Adamsons foto's in zijn publicaties en in Gallery 291 van de Photo-Secession in 1906.
Deze samengestelde foto van Henry Peach Robinson van vijf verschillende negatieven laat een scène zien van een zieke jonge vrouw, omringd door drie familieleden. Het onderwerp gaat over een 19e-eeuwse obsessie met de dood en een Britse trend voor schilderijen met zieke of stervende kinderen. Robinson was een pionier van het samengestelde beeld, dat een basis werd voor het picturalisme. Voor zijn toenmalig publiek was de foto controversieel, omdat velen vonden dat fotografie een te letterlijk medium was om zo'n intieme en pijnlijke scène af te beelden.
Internationaal
De beweging had een internationaal bereik met centra in Engeland, Oostenrijk, Frankrijk en de VS. Fotografen gebruikten doka technieken om beelden te maken waarmee ze hun creativiteit konden uiten, en gebruikten het om iets te vertellen, mythologische of bijbelse scènes na te bouwen of droomachtige landschappen te maken. Er is niet echt een definitie van wat een pictorialistische foto is, maar het wordt meestal opgevat als een afbeelding die op een of andere manier is gemanipuleerd om de artistieke impact ervan te vergroten. Veelvoorkomende thema's binnen de stijl zijn het gebruik van zachte focus, kleurtinten en manipulatie zoals samengestelde afbeeldingen of het toevoegen van penseelstreken. Fotografen haalden inspiratie uit de kunst zoals het Tonalisme, het Impressionisme en de Victoriaanse schilderkunst.
Oostenrijkse pictorialisten speelden een belangrijke rol met hun innovaties in dokatechnieken en kleurprocessen. Het bekendste lid van de groep, Heinrich Kühn, stond al bekend om zijn foto's die leken op impressionistische schilderijen. Hij was een pionier in het gebruik van Autochrome, een kleurproces, en later vond hij zijn Syngraphie uit, een techniek waarbij twee negatieven met verschillende gevoeligheid werden gecombineerd om een groter tonaal spectrum te bereiken.
Camera Work
Picturalisten startten een discussie over de artistieke waarde van fotografie en een debat over de rol van fotografische manipulatie. (Beide kwesties worden vandaag de dag nog steeds betwist en ze zijn de afgelopen decennia steeds relevanter geworden door het toenemende gebruik van Photoshop en AI) De beweging leidde tot grote innovaties op het gebied van fotografie, waarbij een aantal fotografen die ermee verbonden waren, verantwoordelijk waren voor het ontwikkelen van nieuwe technieken om hun artistieke visie te bevorderen. Dit legde de basis voor latere ontwikkelingen in kleurenfotografie en andere technische processen. Een van de belangrijkste publicaties voor de promotie van het picturalisme was het tijdschrift Camera Work (1903-1917), opgericht door Alfred Stieglitz. Elk nummer bevatte ongeveer tien foto’s gereproduceerd in gravure of halftoon, die nu zeer gewild zijn bij verzamelaars.
Straight Photography
Picturalisme als actieve beweging nam rond 1915 af toen enkele van de belangrijkste voorstanders, zoals Alfred Stieglitz en Edward Steichen, zich op Straight Photography toelegden. Dit was een stijl die de manipulatieve technieken van het picturalisme verwierp en in plaats daarvan probeerde om niet-bijgesneden beelden te maken met een scherpe focus. De beweging had ook een modernistische interesse in geometrische vormen en structuren. Ontwikkelingen in Straight Photography in de VS werden parallel getrokken met de modernistische stroming in Europa, die werd geleid door Laszlo Moholy-Nagy en verbonden was met het Bauhaus.
Wil je meer weten over inhoudelijke fotografie? Lees onze blogs, download ons E-book of schrijf je in bij ons BEELDlab. Ben je klaar voor de echte cursus? In september starten we weer op.
