Manuel Álvarez Bravo was een zwaargewicht: een pionier in de Mexicaanse kunstfotografie en een van de meest belangrijke Latijns-Amerikaanse fotografen van de twintigste eeuw. In dit blog lees je meer over zijn bijzondere leven en werk.
Jeugd
Manuel Álvarez Bravo werd geboren op 4 februari 1902 in Mexico-Stad in een kunstenaarsfamilie: thuis werd er geschilderd en gemusiceerd. Zijn grootvader was portretfotograaf van beroep en dus kwam de camera al vroeg zijn leven binnen.
Hij groeide op tijdens de Mexicaanse revolutie; een hevige en complexe strijd, die bijna twintig jaar voortduurde. Hierdoor werd hij al jong met de dood geconfronteerd - wat later ook invloed had op zijn fotografie.
Na het overlijden van zijn vader kon hij zijn middelbare school niet afmaken. Manuel Álvarez Bravo begon als accountant te werken bij het ministerie van Financiën en investeerde in deze loopbaan door in de avonduren een accountantscursus te volgen.
Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan en spoedig ruilde Manuel deze cursus in voor lessen aan de kunstacademie van San Carlos.
Autodidact
Toen hij 23 was, ontmoette hij de in Mexico City gevestigde Duitse fotograaf Hugo Brehme en al snel kocht hij zijn eigen camera. Hij begon met experimenteren, Brehme werd zijn mentor. Maar hij was in feite autodidact en haalde zijn inspiratie, naast de schilderkunst, vooral uit Mexicaanse en buitenlandse fotografietijdschriften.
Álvarez Bravo woonde een korte tijd in Oaxaca, waar hij in 1925 de eerste prijs won in een plaatselijke fotografiewedstrijd. Dit was de eerste, maar zeker niet de laatste prijs die hij in zijn leven in de wacht zou slepen.
In datzelfde jaar trad hij in het huwelijk met Lola Álvarez Bravo, die zelf ook fotografeerde. En nadat dit huwelijk was gestrand zou hij nog twee keer trouwen, beide keren met een fotograaf.
Viva Mexico!
De periode 1920-1950 was in Mexico van een tijd van culturele wederopbouw. Nu de revolutie ten einde was gekomen, stimuleerde de nieuwe regering de ontwikkeling van de nieuwe identiteit van het land. Deze moest zijn gebaseerd op zowel op haar oorspronkelijke verleden als op de moderne tijd.
Van experimenteel naar sociaal
In de jaren twintig was er volop aandacht voor de technische ontwikkeling van de fotografie. Tijdens de jaren dertig maakte men zich echter zorgen over de ontwikkelingen in de wereld en sociale ongelijkheid werd aan de kaak gesteld. Zo verschoof de aandacht van de fotografen van het experiment en het grafische naar meer inhoudelijke thema's.
Maar Bravo bleef altijd interesse hebben voor grafische vormen en structuren. Vooral de textuur van de achtergrond, zoals muren en vloeren, werden door hem meestal uitdrukkelijk in beeld gebracht.
Vreemd en met een vleugje ironie
Bravo was wars van verfraaiing en stereotypen. Hij deed er dan ook alles aan om standaard fraaie, romantische of sentimentele plaatjes te vermijden. Daarom is er op zijn foto's altijd iets vreemds of ironisch te zien, vaak bedoeld om de kijker op een ander been te zetten.
Hij vond het lastig om titels bij zijn foto's te bedenken, maar Álvarez Bravo vond het wel handig voor zijn archivering. De titels die hij gaf waren dus in wezen willekeurig. Hij baseerde ze veelal op Mexicaanse mythes en cultuur en ze hebben daardoor iets cryptisch.
Surrealisme
Álvarez Bravo maakte gebruik van de symboliek en de beeldelementen van het Mexicaanse culturele erfgoed. Daardoor hebben zijn foto's over het algemeen een (licht) surrealistische sfeer. Dit label heeft hij zelf nooit aan zijn werk gegeven; hij benadrukte zelf juist de sociaal-culturele thematiek in zijn werk.
Maar toen hij in 1938 de Franse surrealist André Breton ontmoette, noemde deze hem een 'natuurlijke surrealist' en organiseerde hij een expositie van Álvarez Bravo's werk in Frankrijk. Ook nodigde Breton hem uit om de omslagafbeelding te leveren voor een tentoonstellingscatalogus van surrealistische kunst. Álvarez Bravo creëerde La Buena Fama Durmiendo/The Good Reputation Sleeps.
Docent
Manuel Álvarez Bravo heeft zelf jaren lesgegeven en zo de nieuwe generaties van Mexicaanse fotografen opgeleid. Hierdoor bouwde hij niet alleen faam op met zijn eigen werk. Vele andere Mexicaanse fotografen, zoals Graciela Iturbide, Eniac Martinez, Rubén Ortiz, Yolanda Andrade en Pablo Ortíz Monasterio zijn dankzij hem groot geworden.
The Family of Man
Tijdens zijn leven kreeg Álvarez Bravo meer dan 150 individuele exposities en nam hij deel aan ruim 200 groepstentoonstellingen. Dat zijn werk ook buiten Mexico van belang werd gevonden, bleek al 1935, toen hij, tezamen met Cartier-Bresson en Walker Evans, exposeerde in de New Yorkse Julien Levy Gallery.
Levy wilde laten zien hoe deze fotografen verder gingen dan de ‘nieuwe visie’ van het modernisme van de jaren twintig. Levy wilde laten zien dat deze stroming, die veel minder abstract was, zich meer bezighield met het echte leven van mensen.
In 1955 koos Edward Steichen bovendien drie van Álvarez Bravo's afbeeldingen voor de beroemde internationale tentoonstelling - nog altijd de meest bezochte ooit - The Family of Man.
Vijf jaar voor zijn overlijden, in 1997, organiseerde The Museum of Modern Art in New York een overzichtstentoonstelling van zijn oeuvre. Een enorme kers op de taart van zijn prachtige loopbaan.
Een mooi einde
Manuel Álvarez Bravo werd 100 jaar oud en bleef tot zijn dood foto's maken. Toen hij 99 was en niet langer kon reizen, fotografeerde hij naaktmodellen in zijn studio. Hij vond dit "not the sort of work one can complain about."
Tekst: Nathalie van Wees
Wil je meer weten over inhoudelijke fotografie? Lees onze blogs, download ons E-book of schrijf je in bij ons BEELDlab. Ben je klaar voor de echte cursus? In september starten we weer op. Zorg dat je er op tijd bij bent, want ze raken vol.
www.forumbeeldtaal.nl
