Bertien van Manen in het Glaspaleis Heerlen
19 mei 2023 

Bertien van Manen in het Glaspaleis Heerlen

Bertien van Manen wordt gezien als één van de vernieuwers van de documentaire fotografie. Sinds de jaren ’70 heeft zij het leven vastgelegd van de mensen die zij ontmoette tijdens haar reizen door China, Rusland en de Amerikaanse Appalachen. Ze is niet geïnteresseerd in grote officiële verhalen maar in de ‘gewone’ mens die ze als een 'fly on the wall’ vastlegt.

Ze zit dicht op de huid van haar onderwerp waardoor een diep gevoel van intimiteit aanwezig is. Hiervoor gebruikt ze regelmatig een kleine simpele 35 mm. camera met ingebouwde flits om de afstand tussen zichzelf en haar onderwerp zo klein mogelijk te houden. 


In haar werk zie je de langdurige relaties terug met de mensen die ze fotografeert door hun verouderingsproces en de nieuwe aanwas van kinderen. Denk ook aan soortgelijke projecten als; ‘Tiny’ van Mary Ellen Mark of ‘Imperial Courts’ van Dana Lixenberg.

Bertien van Manen groeide op in Heerlen als dochter van een mijnbouwkundig ingenieur en kreeg op haar twaalfde een camera van haar moeder. Bijna al haar vriendinnetjes kwamen uit mijnwerkers gezinnen. In deze gastvrije en pretentieloze atmosfeer voelde zich thuis waardoor ze later ook weer mijnwerkers gemeenschappen opzocht.

Haar vlugge en speelse manier van fotograferen is nog steeds een inspiratiebron voor velen, maar ook haar samenwerkingsverbanden en uitwisselingen waar ze in het begin van haar vroege carrière al veel belang aan hechtte, zien we nu terug in de moderne fotografie.

De tentoonstelling in het Glaspaleis begint met foto’s uit eind jaren ’70 in de Engelse mijnwerkers kolonie in Yorkshire. Als je de foto’s bekijkt en vergelijkt, zie je haar zoektocht naar een eigen vorm die ze in haar opvolgend project in Amerika heeft doorontwikkeld. Haar redelijk braaf standpunt verdwijnt voor een rauwe 'in your face' aanpak die naadloos past binnen de keuze van haar onderwerp.

Het Glaspaleis was nauw betrokken bij het mijnwerkers verleden van de Oostelijke mijnstreek en is één van de weinige gebouwen die de opruimwoede heeft overleeft nadat de mijnen waren gesloten. Mocht je naar de tentoonstelling gaan; het gebouw op zichzelf is al meer dan een bezoek waard en vergeet dan ook niet het balkon in de grote hal mee te nemen waar de rijke historie van het pand tot leven komt.

Een andere rijke historie is die van de autonome en documentaire fotografie, en het Glaspaleis zou om meerdere redenen de plek bij uitstek zijn om dit uit te dragen. Daar waar vele provincies het medium hebben geïntegreerd en proberen te begrijpen, mogen we hier op de knieën voor Werner Mantz of kaskrakers gaan bekijken in het andere museum. Limburg wordt wakker, er is zoveel meer. 

Wil je meer weten over inhoudelijke fotografie? Lees onze blogs, download ons E-book of schrijf je in bij ons BEELDlab. Ben je klaar voor de echte cursus? In september starten we weer op. 

Heb je interesse in onze cursus maar wil je eerst een vrijblijvend oriënterend Zoom gesprek? Stuur ons een mail en we maken een afspraak.

forumbeeldtaal@gmail.com



Over de schrijver