Aaron Siskind (New York 1903- 1991) was een invloedrijke Amerikaanse leraar, redacteur en fotograaf die vooral bekend is om zijn abstracte fotografie. Zijn werk verschoof van sociaal documentaire- naar abstracte fotografie en herkent zich met de ideeën en stijlen van het Abstract Expressionisme in New York in de jaren '40.
Film and Photo League
Aaron Siskind raakte in 1930 geïnteresseerd in fotografie en sloot zich in 1933 aan bij de ‘Film and Photo League’. De Photo League werd aangedreven door de politiek van de jaren '30 met een verlangen naar sociale verandering en een geloof in de kracht van fotografie om een verandering in gang te brengen. Het doel was om het dagelijkse realistische stedelijke leven van New York te laten zien. Siskind nam deel aan fotoprojecten die het leven in de buurt tijdens de depressie moest tonen. In tegenstelling tot andere documentaire series uit die periode, toont Siskinds ‘Dead End: The Bowery’ en ‘Harlem Document’ evenveel aandacht voor design als voor de benarde situatie van zijn onderwerpen. Na het einde van de jaren dertig fotografeerde Siskind geen mensen meer, maar concentreerde hij zich in plaats daarvan op architectuur, natuurverschijnselen en stillevens.
Weerspiegeling van een man in een dressoirspiegel, uit Harlem Document 1938
Straight Photography
Het abstracte werk waar Siskind het meest bekend om werd, was een ontwikkeling naar zelfexpressie. Begin jaren ’40 begon hij patronen en texturen van alledaagse onderwerpen te fotograferen, zoals opgerolde touwen, voetafdrukken in zand en zeewier. Hij was een van de eerste fotografen die ‘Straight Photography’ combineerde met abstractie en net als de leden van Group f/64 bereikte Siskind verrassende en dramatische resultaten door zijn onderwerpen van dichtbij te fotograferen.
Begin jaren ’40 begon Siskind alledaagse objecten van dichtbij te fotograferen die hem interesseerden of die zijn emotionele toestand weerspiegelden, zoals touwen, zeewier en voetafdrukken in het zand. Metal Hook is een van Siskinds eerste abstractie van alledaagse objecten. De structuur van de grond en het roestige metaal samen met de keuze van de uitsnede maakt het beeld abstract. In de vormen zijn een symboliek van mannelijk en vrouwelijk te herkennen wat inhoud aan de foto suggereert.
Abstract Expressionisme
Binnen een paar jaar raakte hij geobsedeerd door de abstracte kwaliteiten van tweedimensionale oppervlakten zoals bestrating, billboards en muren die vooral door verwering en verval waren getransformeerd. Net als met de Abstract Expressionisten, met wie hij bevriend was, keerde Siskind zich af van de sociale/politieke wereld na de Tweede Wereldoorlog, en keerde naar binnen om betekenis te zoeken in de levenloze vormen die hij om zich heen zag. Zijn nieuwe geabstraheerde werk maakte indruk op de kunstelite van New York en Siskind begon zijn werk te exposeren in het gezelschap van abstract-expressionistische schilders zoals Barnett Newman, Mark Rothko en Willem de Kooning.
Siskind voelde zich vooral aangetrokken tot oppervlakken die leken op de doeken van de abstract expressionistische schilders, met wie hij bevriend was. Hij was net als de abstract expressionisten geïnteresseerd in het uiten van zijn eigen innerlijke drama.
Harry Callaha
Op uitnodiging van Harry Callahan verhuisde Siskind in 1951 naar Chicago om fotografie te doceren aan het Institute of Design. Toen Callahan tien jaar later het instituut verliet, werd Siskind hoofd van de fotografie afdeling.
In ‘de ‘Pleasures and Terrors of Levitation-serie’ (jaren ’50-’60) gebruikte Siskind snelle sluitertijden. Hij legde de figuur vast op momenten om zo de abstractie van de vormen te benadrukken. Je zou deze serie kunnen lezen als een soort pictogram, een combinatie van afbeelding en letter die een woord of idee vertegenwoordigt.
Twintig jaar later, en weer op verzoek van collega Callahan, verliet Siskind het instituut om zich in 1971 aan te sluiten bij de staf van de Rhode Island School of Design, waar hij vijf jaar later met pensioen ging.
De lijnen van de zwarte graffiti op de zijkant van eenMexicaanse gebouw deden Siskind denken aan het werk van de abstract-expressionistische schilder Franz Kline, met wie hij in de jaren vijftig close werd. De afbeelding lijkt een verwijzing naar het fotografisch negatief, waarbij dingen die in werkelijkheid donker zijn (zoals schaduwen) licht lijken, en vice versa. Zo wijst Siskind op fundamentelere verschillen tussen de schilderkunst en fotografie.
De invloed van Siskind op fotografie kwam niet alleen door zijn docentschap maar ook door zijn activiteiten als oprichter van de Society for Photographic Education en als mede-redacteur van Choice, een literair en fotografie tijdschrift. In 1984 wijdde de Aaron Siskind Foundation zich aan het inzamelen van geld ter ondersteuning van hedendaagse fotografie. Siskind stierf in Rhode Island op 87-jarige leeftijd.
Wil je meer weten over inhoudelijke fotografie? Lees onze blogs, download ons E-book of schrijf je in bij ons BEELDlab. Ben je klaar voor de echte cursus? In september starten we weer op.
